onontbeerlijk

Onontbeerlijk is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat indispensable of essentieel betekent: iets dat niet weggelaten kan worden en waar weinig of geen alternatief voor bestaat. Het drukt een sterke, vaak formele mate van noodzaak uit en wordt daarom vooral aangetroffen in analytische, beleidsmatige of literaire contexten.

Het woord wordt gebruikt om het belang van factoren, voorwaarden of hulpmiddelen te benadrukken. Voorbeelden zijn: een onontbeerlijk hulpmiddel, een onontbeerlijk onderdeel van een systeem, of een onontbeerlijk voorwaarde voor succes. In dagelijkse taal kan het ook aangeven dat iets letterlijk niet zonder kan.

Synoniemen en verwante termen zijn onder meer onmisbaar en noodzakelijk; antoniemen zijn vervangbaar of overbodig. De keuze voor onontbeerlijk verlegt de nadruk van louter bruikbaarheid naar onafscheidelijke noodzakelijkheid en vaak naar een hoger formeel register.

Etymologisch gezien is het een typisch Nederlands samengesteld woord, opgebouwd met de voor- en betekenisdriehoek van een sterke mate van noodzakelijkheid. Het heeft verwante uitdrukkingen en cognaten in andere Germaanse talen, zoals het Duitse unentbehrlich, die een vergelijkbare betekenis uitdrukken.

Zie ook: onmisbaar, noodzakelijk. De term wordt in uiteenlopende contexten aangetroffen, van vakliteratuur en beleidsdocumenten tot kritische analyses en academisch schrijven, waar precieze en overtuigende beschrijving van kerncomponenten vereist is.