ongeleedvorm

Ongeleedvorm is een term uit de biologische morfologie die wordt gebruikt om organismen te beschrijven wiens lichaamsbouw niet is opgedeeld in duidelijk onderscheiden segmenten en die geen gearticuleerde ledematen bezitten. Het is een descriptieve aanduiding en geen formele taxonomische categorie; de term komt vooral voor in oudere literatuur en in onderwijscontexten bij morfologische vergelijking.

Tot de ongeleedvormen worden in bredere zin groepen gerekend zoals cnidaria (kwallen, zeeanemonen en koralen), platwormen (Platyhelminthes), veel mollusken (bijvoorbeeld slakken en schelpdieren) en echinodermen (zeesterren en zee-egels). Deze groepen hebben doorgaans geen extern metamerie en geen duidelijk gearticuleerde ledematen. Het is echter belangrijk op te merken dat deze groepen interne organisatie en variatie in symmetrie en ontwikkeling vertonen; externaalsegmentatie en gearticuleerde ledematen ontbreken doorgaans, maar de grenzen met andere vormen zijn niet altijd scherp.

Gebruik en beperkingen: Tegenwoordig is de term vooral historisch of didactisch van aard. In hedendaagse fylogenie en taxonomie wordt vaker gesproken over segmentatie (metamerie) en ledematen, of over functionele morfologie, waardoor ongeleedvorm als algemene descriptor minder prominent is. Desondanks biedt de term in oudere teksten en bij basisbeschrijvingen een snelle referentie aan het ontbreken van segmentatie en gearticuleerde ledematen.