ongebruikbaar

Ongebruikbaar is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands dat aangeeft dat iets niet kan worden gebruikt of niet geschikt is voor het beoogde doel. Het kan slaan op materiële voorwerpen die defect zijn, op gereedschap dat niet meer functioneert, of op systemen en processen die niet bruikbaar zijn in een bepaalde context.

In de standaardspelling wordt meestal onbruikbaar gebruikt als negatie van bruikbaar. De vorm ongebruikbaar komt in sommige teksten voor, maar wordt vaak als minder gangbaar of als variant gezien. Verwarring kan ontstaan met de verwante term ongebruikelijk, dat juist “niet gewoon/ongewoon” betekent. Het onderscheid tussen deze vormen is niet altijd strikt; in praktijk kan ongebruikbaar soms ook voorkomen in formele of oudere teksten.

Voorbeelden: De machine is onbruikbaar geworden na de storing. Het formulier is onbruikbaar totdat alle vereiste velden correct zijn ingevuld. Een kapotte sleutel is onbruikbaar totdat hij gerepareerd wordt.

Synoniemen en verwante termen zijn niet bruikbaar, niet te gebruiken en onbruik; tegenovergestelde termen zijn bruikbaar en geschikt. In technische en juridische taal wordt meestal gesproken van onbruikbaar, zeker wanneer iets aantoonbaar niet functioneert of niet aan de vereisten voldoet. Zie ook bruikbaarheid, gebruik, en gebruiksrecht.