nociplastische

Nociplastische pijn, in het Nederlands ook wel nociplastische pijn genoemd, is een term die door de International Association for the Study of Pain (IASP) is gedefinieerd om pijn te beschrijven die voortkomt uit gewijzigde nociceptie zonder duidelijke weefselbeschadiging of een somatosensorische laesie die de pijn kan verklaren. Het mechanisme ligt vooral in veranderingen in het centrale pijnverwerkingssysteem, zoals centrale sensitisatie en disfunctionele pijnmodulatie. Nociplastische pijn onderscheidt zich zo van nociceptieve pijn (weefselbeschadiging) en neuropathische pijn (somatosensorische laesie).

Voorkomende aandoeningen die aan nociplastische pijn worden toegeschreven zijn onder meer fibromyalgie, chronische wijdverspreide pijn en sommige vormen van niet-specifieke rug- en nekpijn; ook syndromen zoals het irritable bowel syndrome en temporomandibulaire stoornissen worden genoemd. Mechanismen omvatten centrale sensitisatie, verminderde endogene pijnmodulatie en veranderde pijnverwerking in de hersenen, vaak onder invloed van psychologische en cognitieve factoren.

Diagnose is klinisch en berust op uitsluiting van nociceptieve en neuropathische oorzaken; beeldvorming en laboratoriumonderzoek leveren meestal geen directe verklaring. Het begrip nociplastische pijn helpt bij het richten van behandeling op centrale pijnverwerking en multidisciplinaire zorg. Behandelingsbenaderingen zijn onder meer patiënteneducatie, geleidelijke lichamelijke activiteit en oefentherapie, cognitieve gedragstherapie en multidisciplinaire pijnprogramma's. Medicatie die centrale pijnmodulatie beïnvloedt kan nuttig zijn in bepaalde gevallen (bijv. serotonine-norepinefrineheropnameremmers zoals duloxetine of milnacipran); maar de respons varieert en geen enkel middel is specifiek voor nociplastische pijn. Behandeling vereist doorgaans een individuele, geleidelijke aanpak.