nietreligieuzen

Nietreligieuzen is een Nederlandse aanduiding voor personen die zich niet identificeren met een religie of die geen religieuze overtuiging uitdragen. Het is een overkoepelende term die verschillende subgroepen omvat, zoals atheïsten, agnosten, humanisten en freethinkers, maar ook mensen die geen actieve religieuze praktijk hebben terwijl ze wel culturele of persoonlijke affiniteit met religie bezitten. In het dagelijks taalgebruik kan men ook spreken van 'niet-religieus'.

Gebruik en context: In demografische en sociologische onderzoeken wordt vaak onderscheid gemaakt tussen religieus, niet-religieus en onbekend/andere. In Nederlandse CBS-enquêtes kunnen respondenten aangeven of zij zichzelf beschouwen als gelovig, niet-gelovig of anders. Die classificatie wordt gebruikt bij analyses van secularisatie, waarden en levensbeschouwingen. Het begrip dient als beschrijvende categorie en verwijst niet naar één geloofsbelevenis, maar naar een breed scala aan overtuigingen.

Historische context: De opkomst van secularisering in Nederland sinds de 20e eeuw heeft geleid tot afnemende kerkbezoeken en groei van het aandeel niet-religieuzen. Dit heeft invloed op beleid en publieke debatten over bijvoorbeeld onderwijs, zorg en openbare ruimte, waar religie en geloofsgelijkheid soms een rol spelen.

Diversiteit: Nietreligieuzen kunnen atheïst of agnostisch zijn, maar ook humanistisch, liberaal-spiritueel of cultureel religieus niet-praktiserend; sommigen beschouwen zichzelf als 'niet-religieus maar met waarden die overeenkomen met humanisme'. Er bestaan misvattingen dat nietreligieuzen per definitie antireligieus zijn of religie op één lijn schuiven; in werkelijkheid varieert de houding ten opzichte van religie sterk.

Zie ook: secularisatie, humanisme, atheïsme, religievrijheid.