metaboliseert

Metaboliseert is de derde persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van het Nederlandse werkwoord metaboliseren, wat betekent dat een organisme of cel een stof ondergaat die wordt omgezet door metabolische processen. Het woord verwijst naar het bredere concept van metabolisme, de verzameling biochemische reacties die levende wezens gebruiken om chemische verbindingen af te breken, te wijzigen of te realiseren in andere vormen.

In de biologie verwijst metaboliseren meestal naar de omzetting van stoffen via enzymatische reacties. Doelen zijn vaak nutriënten, afvalstoffen of signaalmoleculen. Veel metabolische routes bevinden zich in cellen en organen zoals de lever en het darmkanaal, waar enzymen bindingen verbreken of er juist nieuwe bindingen aan toevoegen. Typische reacties zijn oxidatie, reductie, hydrolyse en conjugatie, waardoor de stof vaker wateroplosbaar wordt en makkelijker uitgescheiden kan worden.

In farmacologie en toxicologie is metaboliseren cruciaal voor de werking en veiligheid van geneesmiddelen en xenobiotica. Geneesmiddelen kunnen worden geactiveerd of,inactief gemaakt door enzymen zoals het cytochroom P450-systeem. Het metabolisme kan de stof sneller elimineren of juist tot een meer reactieve intermediaire omzet brengen. Factoren zoals genetische variatie, leeftijd, gezondheid en interacties met andere middelen beïnvloeden het tempo en de uitkomst van het metabolisme.

Etymologisch stamt metaboliseren uit het Franse metabolisme en het Griekse meta- (verandering) en -bolisme, met de Nederlandse spellingvarianten metaboliseren en metaboliseert. Het begrip is breed toegepast in biologie, geneeskunde en milieuwetenschappen.