meerderheidscoalities

Meerderheidscoalities zijn politieke allianties van twee of meer partijen in een parlementair systeem waarvan het gecombineerde aantal zetels meer dan de helft van het totaal is, zodat zij een kabinet kunnen vormen of handhaven. Ze ontstaan vooral in meerpartijstelsels met evenredige zetelverdeling waarin geen enkele partij zelfstandig kan regeren.

Coalities ontstaan door onderhandelingen over een beleidsprogramma, ministersposten en samenwerking. Veelvoorkomende types zijn minimale-winnende coalities, die de kleinst mogelijke meerderheid hebben, en een grand coalitie, waarin grote partijen uit tegenovergestelde kanten van het spectrum samenwerken voor stabiliteit. Soms bestaan vertrouwens- en leveringsafspraken waarbij een kleinere partner het kabinet steunt bij cruciale stemmen zonder ministeriële portefeuilles te krijgen.

Een meerderheidcoalitie moet discipline en samenhang behouden om een vertrouwen en belangrijke beleids- of budgettaire stemmen te kunnen doorstaan. De regering kan vallen als een partner het vertrouwen opzegt of de meerderheid verliest; dan volgen er vaak nieuwe verkiezingen of een heronderhandeling voor een reorganisatie van de coalitie.

Voordelen zijn onder meer stabiliteit, eenvoudiger wetgeving en een verminderde kans op voortijdige verkiezingen. Nadelen kunnen bestaan uit compromissen die alle partijen wat moeten opgeven, de uitsluiting van kleinere partijen, interne spanningen of een veronderstelde disconnectie tussen het kabinet en delen van de bevolking.

In veel parlementaire democratieën met evenredige vertegenwoordiging is een meerderheidcoalitie de gangbare praktijk. De dynamiek omvat beleidstemming, leiderschapsafspraken en de onderhandelingsmacht van kleinere partners.