materiaalvoetafdruk

De materiaalvoetafdruk is een indicator die de hoeveelheid primaire grondstoffen weergeeft die nodig is om de goederen en diensten te produceren die in een regio of land worden geconsumeerd. De maatstaf ligt dus bij eindverbruik en houdt rekening met materialen die in de hele wereld door toeleveringsketens worden aangewend, ongeacht waar ze oorspronkelijk worden gewonnen. Vaak wordt de voetafdruk uitgedrukt per hoofd van de bevolking of per eenheid van economische productie.

Berekeningen berusten op materiaalstroomanalyse (MFA) en multiregionale input-outputanalyse (MRIO). Hiermee worden de materiaalstromen gekoppeld aan eindvraag en toegewezen aan consumenten, zodat de totale input aan primaire materialen—en, indien gewenst, alleen de niet-hernieuwbare primaire materialen—kan worden vastgesteld. Er bestaan verschillende varianten, zoals de totale materiaalvoetafdruk en de niet-hernieuwbare primaire materiaalvoetafdruk (NPPI).

Toepassingen en doelstellingen van de materiaalvoetafdruk liggen vooral op het gebied van beleid en bedrijfsvoering. Ze helpen bij het identificeren van sectoren en handelsketens die veel grondstoffen verbruiken en ondersteunen doelstellingen rondom circulariteit, materiaalefficiëntie en resource security. Daarnaast kan de maatstaf worden gebruikt in vergelijkingen tussen landen of regio’s en in de monitoringsprocessen van duurzaamheids- en circulaire-economieprogramma’s.

Beperkingen omvatten onder meer variaties in definities en data, onzekerheden in de toewijzing van complexe toeleveringsketens en het feit dat de indicator slechts een schaduw is van de milieu-impact, zonder direct rekening te houden met water- of koolstoffootprints. Desondanks biedt de materiaalvoetafdruk een bruikbaar raamwerk voor het analyseren van wereldwijde materiaaldeugen en verantwoord resourcegebruik.