materiaalhergebruik

Materiaalhergebruik is het proces waarbij materialen die anders als afval zouden worden weggegooid, worden behouden en opnieuw ingezet voor dezelfde of een andere toepassing. Het vormt een kernonderdeel van de circulaire economie en beoogt materiaalstromen zo lang mogelijk in de samenleving te houden.

Het onderscheidt zich van verwante termen zoals hergebruik, upcycling en recycling. Bij materiaalhergebruik blijft de materiaalkwaliteit doorgaans zo veel mogelijk behouden (met minimale bewerking). Upcycling verhoogt vaak de waarde via creatieve verwerking, terwijl recycling mechanische of chemische processen betrekt om materialen terug te winnen tot basisingrediënten.

Toepassingsgebieden zijn onder meer de bouw en sloop (verwijderen en herplaatsen van bakstenen, hout en metalen elementen), meubels en huishoudelijke voorwerpen, textiel, kunststof en elektronica. Ook industrie- en consumentengoederen kunnen via hergebruik in een nieuwe toepassing terechtkomen.

Het proces omvat demontage, beoordeling op staat en veiligheid, sorteeren en reinigen, reparatie of refurbishing en uiteindelijk verkoop of hergebruik in de beoogde toepassing. Logistiek en ketenbeheer zijn cruciaal door retourstromen en voorraadbeheer.

Voordelen zijn onder meer vermindering van afval en verontreiniging, minder behoefte aan primaire grondstoffen, lagere energie- en CO2-uitstoot, en werkgelegenheid in re-use-sectoren.

Uitdagingen zijn onder meer kwaliteits- en veiligheidsnormen, contaminatie, inconsistentie in materiaalkwaliteit, kosten en logistieke complexiteit, en gebrek aan marktvraag of duidelijke regelgeving. Beleid stimuleert vaak hergebruik via subsidies, normen en regelgeving, en maatschappelijke initiatieven zoals repair cafés en platforms voor gebruikte bouwmaterialen.