marktfragmentatie

Marktfragmentatie is een marktomstand waarin de markt niet als één homogeen geheel functioneert, maar uit meerdere relatief kleinschalige en uiteenlopende segmenten bestaat. Oorzaken zijn onder meer productdifferentiatie, geografische dispersie, uiteenlopende regelgeving, verschillende distributiekanalen en digitale platformen die niches bedienen.

De fragmentatie kan leiden tot minder schaalvoordelen en wisselende prijs- en aanbodcondities tussen segmenten. Tegelijk kan ze innovatie stimuleren door specialisatie en maatwerk. Nadelen zijn onder meer hogere transactie- en informatiekosten, minder prijstransparantie en moeilijkere standaardisatie van producten en processen, wat de efficiëntie kan drukken en barrières voor toetreding kan verhogen.

Indicatoren van marktfragmentatie zijn onder meer een lage geconcentreerdheid van de markt ondanks brede productkeuzes, hoge variatie in prijzen en voorwaarden tussen kanalen en regio’s, sterke segmentatie van vraag en aanbod en beperkte interoperabiliteit tussen systemen of platforms. Meetinstrumenten zoals de Herfindahl-Hirschman-index kunnen in sommige markten lage scores opleveren ondanks duidelijke segmentatie; daarnaast spelen sectorale kenmerken en regionale verschillen een grote rol.

Beleid en bedrijfsstrategie bij marktfragmentatie richten zich vaak op het vergroten van interoperabiliteit en toegang tot markten, het harmoniseren van normen en regelgeving waar mogelijk, en het ontwikkelen van multi-channel of platformstrategieën die segmenten verbinden zonder de differentiatie te belemmeren. In sommige sectoren vereist fragmentatie andere benaderingen dan in minder diverse markten, bijvoorbeeld door gerichte regulering, transparantieverbeteringen en innovatie-ondersteunende maatregelen.

Voorbeelden van sectoren waar marktfragmentatie vaak zichtbaar is, zijn detailhandel, telecom, media en financiële dienstverlening, maar de mate en impact variëren per land en regio.