malabsorptieziekten

Malabsorptieziekten zijn een groep aandoeningen waarbij de dunne darm onvoldoende voedingsstoffen uit voedsel kan opnemen. Dit leidt tot malabsorptie van vetten, koolhydraten, eiwitten en vitaminen/mineralen, wat kan resulteren in ondervoeding en uiteenlopende klachten. De oorzaken en het beloop variëren sterk per aandoening.

Oorzaken en mechanismen omvatten mucosale beschadiging zoals bij coeliakie (glutenbinding), inflammatoire darmziekten zoals de ziekte van Crohn, pancreatische insufficiëntie met onvoldoende enzymen, galzuurmalabsorptie, en bacteriële overgroei in de dunne darm. Ook kort darm-syndroom na operaties kan leiden tot malabsorptie. Soms is het defect in vertering of transport van nutriënten het gevolg van een aangeboren of verworven stoornis.

Symptomen zijn onder meer vetdiarree, gewichtsverlies ondanks voldoende voedsel inname, buikpijn en een opgeblazen gevoel. Langdurige malabsorptie kan leiden tot bloedarmoede, vitamine- en botdeficiënties en vermoeidheid. De presentatie hangt af van de onderliggende oorzaak en de duur van de aandoening.

Diagnostiek gebeurt op basis van klinische verdenking en aanvullende onderzoeken. Veelvoorkomende tests zijn fecale vetanalyse, fecale elastase voor pancreasfunctie, serologie en duodenale biopsie bij verdenking op coeliakie, bloedonderzoek op tekorten, en vaak aanvullende onderzoeken zoals ademtests of beeldvorming. De aanpak is afhankelijk van de vermoedelijke oorzaak.

Behandeling richt zich op de onderliggende oorzaak en verbetering van de voedingstoestand. Voor coeliakie geldt een strikt glutenvrij dieet; lactoseintolerantie en andere koolhydraatproblemen vragen dieetaanpassingen. Pancreasenzymen (PERT), vitamine- en mineraalsupplementen, en behandeling van bot- en bloedarmoede komen veelvuldig voor. Soms is langdurige monitoring nodig.