luisterboek

Een luisterboek, ook wel audioboek genoemd in het Nederlands, is een gesproken audio-opname van een boek die bedoeld is om te beluisteren in plaats van te lezen. Een luisterboek kan ongeacht het genre of onderwerp zowel fictie als non-fictie bevatten en kan abridged (ingekort) of unabridged (onverkort) zijn. Soms wordt de tekst voorlees met één verteller, soms met meerdere stemmen of zelfs als een geïndividualiseerde dramatisering met geluidseffecten.

Productie en rechten spelen een cruciale rol bij luisterboeken. Ze worden doorgaans geproduceerd door uitgevers of gespecialiseerde audio-producenten. Een luisterboek wordt ingelezen door een stemacteur of een combinatie van stemmen; bij sommige titels is er muziek of geluidontwerp toegevoegd. De rechten en royalties worden geregeld via contracten met auteurs, uitgevers en eventueel de vertalers.

Formaat en distributie verlopen vooral digitaal. Audioboeken zijn beschikbaar als downloadbare bestanden (bijv. MP3 of AAC) of via streaming via apps en platforms. Veel luisterboeken kunnen ook via bibliotheken worden geleend via digitale leenplatforms. Belangrijke kenmerken van luisterboeken zijn onder meer instelbare snelheid, bladwijzers, hoofdstukken en een slaapstand, wat bijdraagt aan gebruiksgemak bij onderweg of tijdens andere activiteiten.

Doelgroepen en toepassingen zijn breed: reizigers, leerlingen, mensen met een visuele beperking of dyslexie, en media- of taalleerinteressenten gebruiken luisterboeken om literatuur en informatie te consumeren. De markt voor luisterboeken is wereldwijd gegroeid, ook in Nederland en Vlaanderen, waar aanbod en platforms blijven uitbreiden. Kritische discussies hebben betrekking op prijsstelling, auteurs- en vertaalrechten, en de verhouding tussen luisteren en lezen.