lipbewegingen

Lipbewegingen verwijzen naar de vrijwillige en onvrijwillige bewegingen van de lippen die essentieel zijn voor spraak, slikken, eten en gezichtsuitdrukkingen. De belangrijkste spier daarbij is de orbicularis oris, die als een ring om de mond zorgt voor sluiting en vasthoudt. Aangevuld worden deze bewegingen door oppervlakkige en diepe muskels zoals levator labii superioris, zygomaticus major en minor, buccinator, depressor anguli oris en depressor labii inferioris. Deze spiergroep kan de lippen optillen, uit omlijnde hoek van de mond treden, samentrekken en de lippen samen brengen, waardoor verschillende lipposities mogelijk zijn.

De motorische aansturing komt primair van de nervus facialis (craniale zenuw VII). Voor sensorische feedback en fijnere proprioceptie leveren de nervus trigeminus en bijbehorende takken input vanuit de mondholte, wat de nauwkeurigheid van de bewegingen ondersteunt. De lipbewegingen worden in de hersenen gecoördineerd door motorische centra, cerebellum en basale gangliën en passen zich aan veranderende spraaksituaties en gezichtsuitdrukkingen aan.

Functie en variatie: lipbewegingen zijn cruciaal voor de productie van spraakklanken, met name bilabiale klanken zoals p, b en m en voor lipronding bij verschillende klinkers. Daarnaast spelen ze een rol bij gezichtsuitdrukkingen, slikken en kauwen. Ontwikkeling verloopt van kind tot volwassene met toenemende coördinatie, terwijl veroudering en aandoeningen de lipmobiliteit kunnen verminderen. Klinisch zijn lipproblemen relevant bij aangeboren lipsluitingsafwijkingen, aangezichtszenuwschade of aandoeningen als oromandibulaire dystonie, en kunnen diagnostiek en behandeling steun vinden in klinische beoordeling en beeldvorming of EMG.