levervoorlopercellen

Levervoorlopercellen, oftewel leverprogenitorcellen, zijn bipotente stam- of progenitorcellen die een rol spelen in de leverontwikkeling en in leverherstel. Tijdens de embryonale ontwikkeling rijpen ze uit tot hepatoblasten, die vervolgens differenieren tot hepatocyten (levercellen) en cholangiocyten (galbuisepitheelcellen). In de volwassen lever bestaan ze als een klein facultatief stamcelreservoir dat kan worden geactiveerd bij ernstig leverletsel of chronische leverziekte, wanneer de normale hepatocytenproliferatie beperkt is.

Locatie en nomenclatuur

In de lever bevinden levervoorlopercellen zich vooral in de periportale regio, nabij de kanalen van Hering. Bij zoogdieren worden ze vaak aangeduid als oval cells in diermodellen, vooral bij muizen en ratten, waar ze een belangrijke rol spelen bij regeneratie na beschadiging.

Biomarkers en differentiatie

Kenmerken van levervoorlopercellen variëren met de ontwikkelingsfase. Fetale hepatoblasten vertonen onder meer AFP en HNF4α, terwijl volwassen LPCs vaak expressie vertonen van EpCAM, CK7, CK19 en andere biliary/epitheliale markeerders. De differentiatie naar hepatocyten of cholangiocyten wordt beïnvloed door signaalroutes zoals Wnt, Notch en Hippo, die de fate beslissing sturen.

Functie en klinische implicaties

Tijdens ernstige of chronische leverbeschadiging kunnen levervoorlopercellen prolifereren en bijdragen aan herstel door differentiatie in zowel hepatocyten als cholangiocyten. In vitro kunnen LPCs worden geïsoleerd en gebruikt om organoïden te vormen voor onderzoek en potentieel voor regeneratieve geneeskunde. Toch blijven uitdagingen bestaan, waaronder gecontroleerde differentiatie en risico op onbedoelde proliferatie of tumorvorming.

Samenvatting

Levervoorlopercellen vormen een flexibele progenitorpopulatie die een sleutelrol kan spelen in leverontwikkeling en –herstel, met betekenis voor understanding van leverziekten en toekomstige behandelstrategieën.