leksykalnosyntaktyczna

Koncepcja leksykalno-syntaktyczna w językoznawstwie odnosi się do zależności między leksyką a składnią w opisie struktur zdaniowych. Opisuje, w jaki sposób cechy leksykalne słów—takie jak znaczenie, valencja, subkategoryzacja i kolokacje—kształtują ich zachowanie w konstrukcjach syntaktycznych. W praktyce chodzi o interfejs między leksyką a składnią: jakie dopełnienia i inne elementy oczekuje leksem oraz jakie ograniczenia wynikają z jego wpisu leksykalnego.

Badania leksykalno-syntaktyczne obejmują opisy ram subkategoryzacyjnych (ramy walencyjne), identyfikowanie kolokacji i idiomów, a także analizę konstrukcji stałych oraz idiomatycznych, które funkcjonują jako jednostki leksykalno-syntaktyczne. W praktyce oznacza to, że różne leksykalne jednostki mają różne wymagania co do składni: liczba i typ argumentów, możliwości dopełnień czy użycie określonych przyimków. Te zależności wyjaśniają, dlaczego niektóre wyrażenia są syntaktycznie stałe, a inne pozostają elastyczne w kontekście.

Zastosowania obejmują leksykografię, projektowanie gramatyk leksykalno-syntaktycznych, analizę składni w korpusach oraz modele przetwarzania języka naturalnego. W ujęciach porównawczych leksykalno-syntaktyczne zależności pojawiają się różnie w językach, co wpływa na porównania międzyjęzykowe. W teorii generatywnej i konstrukcyjnej terminy te pomagają opisać, w jaki sposób semantyka, kolokacje i preferowane konstrukcje wpływają na możliwość łączenia słów w zdaniach.

Zobacz także: leksykografia, składnia, semantyka, interfejs leksykalno-syntaktyczny, subkategoryzacja.