lactaatproductie

Lactaatproductie is het proces waarbij lactaat wordt gevormd in cellen en weefsels, vooral via anaerobe glycolyse. Wanneer de zuurstoftoevoer beperkt is of de glycolyse snel verloopt, wordt pyruvaat omgezet in lactaat door de lactaatdehydrogenase (LDH) en wordt tegelijkertijd NAD+ hersteld zodat glycolyse kan doorgaan. Hierdoor kan ATP worden geproduceerd onder omstandigheden waarin oxidatieve afbraak beperkt is.

Lactaat ontstaat hoofdzakelijk in skeletspiercellen, maar ook in rode bloedcellen en andere weefsels. Het lactaat wordt via monocarboxylaattransporters (MCT) door cellen vervoerd naar lever, hart en hersenen, waar het kan worden gebruikt als brandstof of verder kan worden omgezet.

In skeletspieren treedt lactaatdominantie vaak op bij hoge intensiteit training, wat leidt tot een stijging van bloedlactaatconcentraties. De lactaattolerantie of lactaatdrempel verwijst naar het moment waarop de productie van lactaat sneller stijgt dan de verwijdering ervan. In de lever vindt een groot deel van het lactaat omzetting tot glucose plaats via de Cori-cyclus, vooral tijdens herstelperiodes. Het hart en de hersenen kunnen lactaat ook gebruiken als belangrijke brandstofbron, vooral bij inspanning of stress.

Lactaat wordt ook beschouwd als een signaalmolecuul dat cellulaire communicatie kan beïnvloeden en processen zoals vasodilatatie en metabolische flexibiliteit kan reguleren. Klinisch gezien kan een hoge lactaatconcentratie wijzen op weefselhypoxie, shock of leverfalen; bij ernstige afwijkingen ontstaat vaak een lactische acidose, waarbij de pH daalt door protonstapeling.

Dit artikel biedt een beknopt overzicht van lactaatproductie, met variaties tussen weefsels, fysiologische toestanden en ziektebeelden.