kwartszand

Kwartszand is een zandsoort die voornamelijk uit kristallijn kwarts (siliciumdioxide, SiO2) bestaat. Het bevat doorgaans meer dan 95% SiO2; onzuiverheden zoals ijzeroxide, klei of veldspaat kunnen de kleur beïnvloeden, variërend van wit tot geelachtig tot bruin. Door zijn chemische inertie en hoge hardheid (ongeveer 7 op de Mohs-schaal) is kwartszand uitermate geschikt als grondstof voor verscheidene industrieën.

Het ontstaat door lange termijn verwering van kwartsrijke gesteenten. Winning vindt plaats in open-pitmijnen of via baggerwerkzaamheden langs rivieren en kustgebied. Na winning wordt het zand gewassen, gedroogd en gefilterd of gesorteerd naar korrelgrootte en zuiverheidsgraad.

Belangrijke toepassingen omvatten de glasindustrie (grondstof voor glasproductie), zand voor foundries (metaalgieten), bouwtoepassingen als inert aggregaat in beton en mortel, zandstralen en andere oppervlaktebehandelingen, waterfiltratie en keramiek. Daarnaast dient kwartszand als grondstof voor siliconen- en andere siliciumgerelateerde processen.

Kwaliteit en regulering variëren per toepassing en regio. Typische kwaliteitskenmerken zijn het SiO2-gehalte, de aanwezigheid van kleur bepalende onzuiverheden (zoals ijzer), de korrelmaatverdeling en de afwezigheid van kristobaliet of andere verontreinigingen. Normen en certificeringen bestaan uit nationale en internationale standaards die producenten volgen.

Milieu- en gezondheidsaspecten komen vooral naar voren bij stofvorming tijdens delven en transport. Inademing van fijn silica-stof kan ernstige longaandoeningen veroorzaken; daarom worden stofbeperking, waterbesproeiing en persoonlijke beschermingsmiddelen toegepast, en wordt afvalbeheer en landschapsrehabilitatie uitgevoerd.