kwaliteitsvariabelen

Kwaliteitsvariabelen zijn kwaliteitskenmerken die kunnen worden gemeten op een numerieke schaal in kwaliteitsbeheer en statistische procescontrole. Ze leveren kwantitatieve informatie over een product of proces. Kwaliteitsvariabelen worden onderscheiden van kwaliteitsattributen, die meestal bestaan uit ja/nee-statussen of telbare categorieën. Het begrip wordt veel toegepast in productie, dienstverlening en zorg, waar meetbare kenmerken van belang zijn voor beoordeling en verbetering.

Voorbeelden van kwaliteitsvariabelen zijn lengte, gewicht, diameter, hardheid, treksterkte en temperatuur van een onderdeel. Kwaliteitsattributen omvatten kenmerken als pass/fail, defect aanwezig ja/nee of het aantal defecten per stuk of batch.

Analysemethoden voor variabele data omvatten het berekenen van gemiddelden en spreiding, en evalueren van processtabiliteit. Meetfouten, herhaalbaarheid en reproduceerbaarheid spelen hierbij een rol. In statistische procescontrole worden controlekaarten voor variabelen gebruikt, zoals X-bar en R (of X en Sigma), om veranderingen in het proces tijdig te signaleren.

Procescapaciteitindices Cp en Cpk geven aan hoe de variatie van de variabele binnen de vastgestelde toleranties past. Een goede beheersing vereist ook kalibratie van meetinstrumenten, traceerbaarheid van metingen en een duidelijk meetplan.

Kwaliteitsvariabelen leveren gedetailleerde informatie voor procesverbetering, productontwerp en klantgerichte kwaliteitszorg en vullen daarmee kwalitatieve attributen aan.