kreatyniny

Kreatynina to organiczny produkt przemiany kreatyny i fosfokreatyny w mięśniach. Jej tempo powstawania jest stosunkowo stałe i w dużej mierze zależy od masy mięśniowej. Kreatynina trafia do krwi i jest wydalana z organizmu głównie przez nerki.

W nerkach kreatynina jest swobodnie filtrowana w kłębuszkach oraz częściowo sekrecjonowana w cewkach nerkowych. Z tego powodu klirens kreatyniny nieznacznie przewyższa rzeczywisty klirens filtracyjny nerek (GFR). W praktyce stężenie kreatyniny we krwi służy do szacowania GFR za pomocą równań, takich jak CKD-EPI czy MDRD, i często podaje się je jako eGFR w jednostkach ml/min/1,73 m2. Wartości kreatyniny zależą od masy mięśniowej, wieku, płci, diety (np. spożycie mięsa) oraz przyjmowanych leków.

Laboratoryjne oznaczenie kreatyniny obejmuje metody enzymatyczne lub reakcję Jaffe’a. Obecnie wiele laboratoriów stosuje metody identyfikowalne w standardzie IDMS, co zwiększa porównywalność wyników między placówkami. Oznaczenie kreatyniny w moczu (np. w 24-godzinnym zbiorze) wykorzystuje się do obliczeń klirensu kreatyninowego, który bywa używany w ocenie funkcji nerek, zwłaszcza gdy konieczne jest ocenienie jej rzeczywistej wydolności.

Wskaźniki stężenia kreatyniny są kluczowe w monitorowaniu funkcji nerek i dawkowaniu leków eliminowanych przez nerki. Wzrost poziomu we krwi sugeruje pogorszenie filtracji, natomiast niski może wynikać z niskiej masy mięśniowej lub malnutracji.