kostenoverschrijding

Kostenoverschrijding is het verschijnsel dat de werkelijke kosten van een project, programma of activiteit hoger uitvallen dan de begrote kosten. Het kan de begrotingsdiscipline ondermijnen, financiële ruimte beperken en de noodzakelijke besluitvorming beïnvloeden. Een overschrijding wordt doorgaans gemeten als het verschil tussen werkelijke kosten en begrote kosten, uitgedrukt als een bedrag of als een percentage ten opzichte van de begroting.

Oorzaken zijn divers: onjuiste of onvolledige initiële ramingen, prijsontwikkelingen zoals inflatie of wisselkoersen, toenemende materiaalkosten en arbeid, uitlooptijd van de planning waardoor extra kosten ontstaan, wijzigingsverzoeken en scope creep, slechte risicobeheersing en inefficiënte uitvoering of leveringsproblemen.

Gevolgen kunnen variëren van financiële druk en herschikking van budgetten tot kwaliteitsverlies en vertraging van opleveringen. Langdurige of structurele overschrijdingen kunnen reputatieschade opleveren bij opdrachtgever en opdrachtnemer, evenals juridische of contractuele spanningen.

Preventie en beheersing richten zich op betere estimatie- en planningspraktijken, het vaststellen van realistische contingenties (onvoorziene kosten), een strikte wijzigingscontrole en voortgangs- en kostenbewaking. Methoden zoals earned value management (EVM), regelmatige forecasting en risicoanalyse helpen om vroegtijdig afwijkingen te signaleren. Daarnaast kan het gewenst zijn om contractuele structuren te kiezen die prijsstabiliteit of incentives bieden, en om scope creep expliciet te beperken via duidelijke afspraken en governance.

Kostenoverschrijding komt voor in verschillende sectoren, waaronder bouw, infrastructuur, IT en softwareontwikkeling, en kan optreden bij zowel publieke als private projecten.