kleurtelevisie

Kleurtelevisie is televisie die naast licht en donker ook kleurbeeld weergeeft. Het begrip verwijst naar zowel de ontvanger als het uitzendsysteem dat kleurinformatie in het TV-signaal mogelijk maakt. In de analoge periode werd kleur meestal ingebouwd als extra signaallaag boven de bestaande luminantie (helderheidsinformatie).

Technisch gezien bestaat een kleurbeeld uit luminantie en chrominantie. De luminantie bepaalt de intensiteit van elk beeldpunt, terwijl chrominantie de kleurinformatie toevoegt via chroma-signalen. Verschillende analoge systemen werden ontwikkeld om dit mogelijk te maken, waaronder NTSC (VS), PAL (Europa) en SECAM (o.a. Frankrijk). Een belangrijk kenmerk is compatibiliteit: zwart-wit televisies blijven werken omdat zij alleen de luminantie kunnen aflezen, terwijl kleurtelevisies ook de chrominantie decoderen en daarmee het kleurbeeld laten zien.

Historisch gezien ontstonden de eerste succesvolle experimenten met kleurtelevisie in de jaren vijftig en zestig. NTSC werd in de Verenigde Staten in 1950s geïntroduceerd, terwijl PAL en SECAM in Europa en andere regio’s in de jaren zestig werden ontwikkeld. In Nederland en veel andere Europese landen werd kleurtelevisie in de late jaren zestig en daarna wijdverspreid. Producenten zoals Philips speelden een rol in de ontwikkeling en productie van kleurtelevisies en bijbehorende apparatuur.

De introductie van kleurtelevisie veranderde de televisieproductie en het kijkgedrag aanzienlijk. Programma’s, vormgeving en reclame kregen een extra dimensie, en ontvangstenystemen moesten worden aangepast aan de nieuwe kleurstandaarden. In latere decennia werd analoge kleurtelevisie grotendeels vervangen door digitale broadcasts en hogere beeldkwaliteitsnormen, hoewel de term kleurtelevisie vaak nog wordt gebruikt als historische aanduiding voor de vroegere technologische stap.