kartezjaskich

Kartezjaskich to formą odnosząca się do Kartezjusza (René Descartes) oraz do jego doktryn i metod, używana w polszczyźnie rzadziej niż standardowe przymiotniki kartezjański/kartezjańskie. W praktyce częściej spotyka się formy kartezjański, kartezjańska lub kartezjańskie, a 'kartezjaskich' występuje głównie w kontekście deklinacji (na przykład w frazach typu doktryn kartezjańskich) i bywa uznawana za wariant mniej powszechny albo archaiczny.

W matematyce i geometrii kartezjański odnosi się do spuścizny Descartesa w łączeniu algebry z geometrią. Najważniejsze pojęcia to układ kartezjański współrzędnych (x, y, z), płaszczyzna kartezjańska oraz iloczyn kartezjański zestawów, który umożliwia opisywanie obiektów geometrycznych za pomocą współrzędnych. Dzięki temu Descartes stworzył narzędzia do analizowania geometrii za pomocą kroków algebraicznych.

W filozofii pojęcia kartezjańskie wiążą się z metodą i dociekaniem podstaw poznania. Najsłynniejsze elementy to metoda kartezjańska, sceptycyzm kartezjański oraz dualizm kartezjański, który rozdziela res cogitans (myślącą substancję) od res extensa (rozciągniętej). Idee te miały wpływ na rozwój racjonalizmu i nowożytnej epistemologii.

Kartezjański, kartezjańskie i pokrewne formy są powszechne w literaturze naukowej i popularnonaukowej poświęconej matematyce i filozofii. Ze względu na różnice w odmianie i diakrytykach, użycie formy 'kartezjaskich' może być postrzegane jako mniej zgodne z normą współczesnej polszczyzny; częściej stosuje się standardowe odpowiedniki. Zobacz także: kartezjański, Kartezjusz, geometra analityczna.