jeugdzorgsysteem

Het jeugdzorgsysteem is het Nederlandse geheel van beleid, instellingen en procedures gericht op kinderen en jongeren tot 18 jaar (met sommige vormen van ondersteuning tot 23 jaar) die opvoedkundige, maatschappelijke of veiligheidsgerelateerde problemen hebben. Het systeem bevat preventie en vroegsignalering, jeugdhulp, jeugdbescherming en residentiële zorg, en betrekt ouders, scholen, huisartsen en andere professionals bij de ondersteuning.

Bestuur en financiering verlopen vooral via gemeenten. Sinds 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de organisatie en financiering van jeugdhulp op basis van de Jeugdwet. De rijksoverheid stelt kaders en richtlijnen vast, maar gemeenten selecteren, inkopen en coördineren de hulpverlening bij aanbieders. toezicht en kwaliteit komen van toezichtorganen en toezichthouders die normen vaststellen en handhaving uitvoeren.

De belangrijkste onderdelen van het systeem zijn: Centra voor Jeugd en Gezin of lokale jeugdcentra die vroegsignalering en basispreventie vormgeven; jeugdhulpverlening zoals ambulante steun en opvoedingsondersteuning; jeugdbescherming die ingrijpt bij risico’s voor kinderen (ondertoezichtstelling, uithuisplaatsing indien noodzakelijk); en residentiële zorg, waaronder pleegzorg, jeugdzorginstellingen en, in zeldzamere gevallen, gesloten jeugdzorg zoals JeugdzorgPlus. Het stelsel werkt doorgaans via samenwerkingsverbanden tussen gemeenten, zorgaanbieders en het lokale netwerk van professionals.

Belangrijke toezichthouders zijn de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ), die de kwaliteit en veiligheid waarborgt, en, bij kinderbeschermingszaken, de Raad voor de Kinderbescherming die advies geeft aan rechtbank en gemeenten. Transparantie, wachtlijsten en verschillen tussen gemeenten blijven aandachtspunten in de uitvoering van het jeugdzorgsysteem.