inkomenstekorten

Inkomenstekorten beschrijven situaties waarin het beschikbare inkomen van een individu of gezin onvoldoende is om te voorzien in de basale levensbehoeften. Het begrip wordt in de sociaal-economische literatuur en in armoedebeleid gebruikt om de mate van financiële tekorten te duiden en om risico’s op uitsluiting te signaleren.

Oorzaken en samenhang: Oorzaken zijn onder meer lage of onzeker inkomsten, werkloosheid, ziekte of arbeidsongeschiktheid, hoge vaste kosten zoals huur en energielasten, en lacunes in het sociale vangnet of in toeslagen, waardoor het netto inkomen onder de noodzakelijke uitgaven blijft. Daarnaast spelen schulden en ontoereikende ondersteuning vanuit sociale voorzieningen een rol.

Metingen: Relatieve armoede is vaak gebaseerd op een grens zoals 60 procent van het mediane inkomen; absolute normen zoals een leefbaar loon worden ook gebruikt. Inkomensstekorten worden gemonitord via indicatoren als bestaanszekerheid, materiële tekorten en uitgavenpatronen. Het begrip wordt toegepast op zowel huishoudens als individuen.

Gevolgen: Langdurige inkomenstekorten kunnen leiden tot materiële ontbering, schuldenproblematiek, uitstel van medische zorg en onderwijs, en sociale uitsluiting. Het kan de kansen op arbeidsparticipatie en langetermijnpositionering belemmeren.

Beleidsreacties: Maatregelen omvatten verhoging van het sociaal minimum en van het minimumloon, inkomensafhankelijke toeslagen (bijvoorbeeld voor huisvesting en kinderopvang), schuldenpreventie en -hulp, en beleid gericht op lagere vaste lasten en betere arbeidskansen voor kwetsbare groepen. Het vraagt om integrale benaderingen tussen arbeidsmarkt, sociale zekerheid en huisvesting.