inkomenscategorieën

Inkomenscategorieën zijn manieren om inkomens te verdelen in discrete klassen voor analyse en beleid. Ze worden veel gebruikt in statistiek en sociaal-economische beleidsvoering om welvaart, ongelijkheid en armoede te beschrijven en om gerichte maatregelen te ontwerpen.

Categorieën kunnen op verschillende manieren worden gedefinieerd. Ze kunnen gebaseerd zijn op bruto of netto inkomen, op inkomens uit arbeid versus kapitaal, en op huishoudniveau of per hoofd van de bevolking. Vaak worden verdelingen toegepast zoals percentielen, quintielen (vijf gelijke delen) of decielen (tien gelijke delen). Een voorbeeld: de laagste quintiel bevat de 20% met het laagste inkomen, terwijl de hoogste quintiel de 20% met het hoogste inkomen omvat.

Toepassingen vinden plaats in beleid en statistiek. Overheden gebruiken inkomenscategorieën om armoede en ongelijkheid te meten, om sociale programma’s te richten op degenen die het meest nodig hebben, en om fiscale schijven of toeslagen te bepalen. Onderzoeksinstellingen gebruiken de categorieën om trends in inkomensverdeling over tijd en tussen groepen te analyseren.

Methodologisch gezien zijn inkomenscategorieën vaak relatieve drempels die variëren per land, tijd en dataset. Ze kunnen beperkt zijn doordat ze informeel samengevatten hoger of lager gelegen variatie binnen een groep verdoezelen, en omdat ze afhankelijk zijn van wisselende inkomstenberekeningen (bruto versus netto, met of zonder transfers). Desal­bevoorts blijven ze een gangbare, begrijpelijke manier om inkomensverschillen te duiden.