inhalatiebronchodilatoren

Inhalatiebronchodilatoren zijn geneesmiddelen die via inhalatie de luchtwegen verwijden door ontspanning van de gladde spier in de bronchiale wand. Het inhaleren levert meestal snelle werking en beperkt systemische bijwerkingen vergeleken met orale toediening. Ze worden toegepast bij obstructieve luchtwegziekten zoals astma en COPD en kunnen worden toegediend met metered-dose inhalers (MDI), droge poederinhalators (DPI) of verneblers; een spacer kan de levering verbeteren.

De belangrijkste klassen zijn korte en lange werking beta-2-agonisten en antimuscarinergica. Kortwerkende beta-2-agonisten (SABA) zoals salbutamol bieden snelle verlichting bij acute symptomen. Langwerkende beta-2-agonisten (LABA) zoals salmeterol en formoterol leveren onderhoudsbloedwering. Kortwerkende anticholinergica (SAMA) zoals ipratropium en langwerkende anticholinergica (LAMA) zoals tiotropium verminderen bronchospasmen door blokkeren van muscarine receptoren. Theofylline is een oudere optie met bredere werking maar een nauwe therapeutische marge en meer bijwerkingen. Inhalatiecorticosteroïden (ICS) zijn geen bronchodilatoren maar anti-inflammatoire middelen en komen vaak voor in combinatiebehandelingen met LABA of bij astma/COPD.

Klinisch gebruik onderscheidt reddingsmiddelen voor plotselinge klachten en onderhoudsbehandelingen. De onset van SABA is meestal binnen enkele minuten; LABA en LAMA leveren langer werkende bronchodilatatie voor 12–24 uur. De keuze hangt af van de aandoening, ernst en individuele respons, waarbij correct inhaleren essentieel is.

Bijwerkingen variëren per klasse: tachycardie en tremor bij beta-2-agonisten; droge mond of hoesten bij anticholinergica; mogelijk GI- of aritmieën bij theofylline. Correct gebruik van inhalatoren en instructies voor dosis en onderhoud zijn cruciaal.