hoofdoorzaken

Hoofdoorzaken is een term die wordt gebruikt om de onderliggende, fundamentele oorzaken van een probleem aan te geven. Het gaat om de oorzaken die de structuur of processen zodanig beïnvloeden dat het probleem telkens kan terugkeren, in tegenstelling tot directe of bijkomende oorzaken die het probleem slechts tijdelijk verklaren. Hoofddoorzaken zijn vaak structurele of systemische factoren, zoals organisatieprocessen, beleid, cultuur, capaciteiten of technologische beperkingen.

Toepassingsgebieden en doelstelling: In kwaliteitszorg, veiligheid, gezondheidszorg, productie en milieuonderzoek worden hoofdoorzaken geïdentificeerd om herhaling te voorkomen en processen te verbeteren. Het doel is effectieve maatregelen te nemen die de kern van het probleem raken, niet alleen de symptomen.

Methoden: Root Cause Analysis (RCA) is een veelgebruikte, gestructureerde benadering om hoofdoorzaken te achterhalen. Veelvoorkomende technieken zijn onder meer de 5-why’s (drie tot zes opeenvolgende vragen naar de reden van het probleem), het visgraatdiagram (Ishikawa-diagram) en fault-tree analysis. Het proces omvat vaak data-analyse, interviews en het evalueren van processen en systemen.

Voordelen en beperkingen: Het identificeren van hoofdoorzaken leidt tot gerichte interventies, kostenbesparingen en minder incidenten. Complexe systemen kunnen echter meerdere hoofdoorzaken hebben en causale relaties zijn niet altijd eenvoudig vast te stellen; datakwaliteit en betrokkenheid van stakeholders zijn cruciaal.

Zie ook: oorzakenanalyse, 5 waarom, visgraatdiagram, root cause analysis.