hoofdnaamwoord

Hoofdnaamwoord, in de Nederlandse taalkunde, is het hoofdwoord van een nominale woordgroep. Het hoofdnaamwoord draagt de kernbetekenis en stuurt in grote lijnen hoe de rest van de groep functioneert. In een nominale groep treden determiners (de, het, een), bijvoeglijke naamwoorden, rangtelwoorden en prepositionele toevoegingen op als modifiers; zij zijn afhankelijk van het hoofdnaamwoord.

Het hoofdnaamwoord bepaalt belangrijke syntactische kenmerken van de groep, zoals getal en de vorm van de bijvoeglijke naamwoorden. Attributieve bijvoeglijke naamwoorden stemmen meestal mee met het hoofdnaamwoord: bijvoorbeeld in 'de grote hond' krijgt 'grote' doorgaans de -e, terwijl in 'een grote hond' zonder -e kan zijn. In meervoud vormt de groep bijvoorbeeld 'de grote honden', waarbij het hoofdnaamwoord 'hond' de basis levert voor de vorm.

Voorbeelden: 'de grote hond' (hoofdnaamwoord: hond); 'een oud huis' (hoofdnaamwoord: huis); 'de snelle auto's' (hoofdnaamwoord: auto). In veel gevallen kan de gehele woordgroep vervangen worden door een voornaamwoord of demonstratief dat naar het hoofdnaamwoord verwijst.

Let op: bij samengestelde zelfstandig naamwoorden fungeert het rechterdeel vaak als hoofdwoord van de hele samenstelling, bijvoorbeeld in 'wandelstok' waar 'stok' het hoofdwoord is.