handelspolitiek

Handelspolitiek is het geheel van overheidsbeleid en instrumenten die de handel met andere landen reguleren en beïnvloeden. Het omvat maatregelen met betrekking tot goederen en diensten, maar ook tot investeringen en technologische samenwerking. Doelstellingen variëren, maar omvatten doorgaans het vergroten van nationale welvaart en werkgelegenheid, het beschermen van strategische sectoren, het verbeteren van de handelsbalans en het waarborgen van consumentenveiligheid en nationale veiligheid.

Belangrijke instrumenten zijn tariefmaatregelen zoals invoertarieven, maar ook niet-tarifaire belemmeringen zoals quotas, licenties en technische of sanitaire eisen die import belemmeren of controleren. Daarnaast komen subsidies voor export en andere steunmaatregelen aan binnenlandse bedrijven voor, evenals regulering van dienstensectoren en handelsbevordering, zoals bilaterale en regionale handelsakkoorden en exportkredietfaciliteiten.

Het mondiale kader wordt voornamelijk vormgegeven door de Wereldhandelsorganisatie (WTO) en door bilaterale en regionale handelsovereenkomsten. Deze verdragen proberen markttoegang te regelen, transparantie te vergroten en regels voor concurrentie vast te stellen. Daarnaast spelen nationale context en beleid rondom infrastructuur, productiecapaciteit en innovatie een rol.

Effecten en kritiek: handelspolitiek kan leiden tot betere toegang tot markten en lagere consumentenprijzen, maar ook tot inefficiënties, hogere kosten en spanningen met handelspartners. Kritieken richten zich op de soms ongelijk verdeelde baten voor ontwikkelingslanden, soevereiniteitsrisico’s en het potentieel voor protectionistische escalatie in tijden van economische onzekerheid. Recente trends betreffen digitalisering, diensthandel, duurzaamheid en klimaatgerelateerde voorwaarden in handelsafspraken.