handelsafweging

Handelsafweging is een begrip uit het Nederlandse bestuursrecht dat verwijst naar de afweging van tegenstrijdige belangen bij het nemen van bestuurlijke besluiten. Het gaat om een gewogen vergelijking tussen de publieke belangen die met een besluit nagestreefd worden en de belangen van derden, zoals vrijheid van ondernemen, eigendom of privacy. Het doel is een maatregel die proportioneel is en de rechten van betrokkenen respecteert.

In de rechtspraak en doctrine wordt deze afweging vaak aangeduid als afweging van belangen. De handel wordt bedoeld als een evenwichtsoefening tussen verschillende waarde- en belangenfiguren. De afweging vindt plaats volgens de beginselen van behoorlijk bestuur en maakt deel uit van de toepassing van het proportionaliteitsbeginsel en het subsidiariteitsprincipe. Zo moet een besluit noodzakelijk en geschikt zijn om het beoogde doel te bereiken, en mag het niet onevenredig zwaar terechtkomen bij één van de betrokken partijen.

Procesmatig verloopt handelsafweging door het identificeren van alle relevante belangen, het toetsen van de zwaarte en het doel te relativeren aan elke factor, en vervolgens het kiezen van een maatregel die het doel zo veel mogelijk dient met zo min mogelijk nadeel voor derden. Daarbij kunnen alternatieven worden onderzocht en wordt getoetst aan zorgvuldigheid, gelijke behandeling en transparantie van de motivering.

Toepassingsgebieden omvatten onder meer ruimtelijke ordening, milieuvergunningen, handhaving en privacy versus veiligheid. See also: afweging van belangen, proportionaliteitsbeginsel, Awb.