gezichtszenuw

De gezichtszenuw, in de anatomie bekend als nervus facialis (CN VII), is de zevende hersenzenuw en een gemengd zenuwstelsel. Hij levert motorische vezels aan de spieren van het gezicht voor gezichtsuitdrukkingen, bevat parasympathische vezels die traanklier en speekselklieren stimuleren, en draagt smaakvezels van het voorste deel van de tong. Door deze combinatie speelt de zenuw een centrale rol bij expressie, speekselproductie, traankrachten en smaakperceptie.

Anatomie en verloop: de zenuw ontspringt in de pons uit de nucleus facialis en loopt langs de cerebella-pontine wig. Hij passeert het meatus acusticus internus samen met de gehoor- en evenwichtszenuw en gaat door het rotsbeen in het canalis facialis. Vanaf hier vertakt hij intratemporale kort naar de spieren van het gezicht en geeft ook kleine takken af, waaronder die naar de stapediusspier. Binnen het rotsbeen bevat hij belangrijke parasympathische en smaakvezels: de chorda tympani (smaak van het voorste twee derde van de tong en para aan submandibulare ganglion) en de greater petrosal nerve (parasympathisch naar de pterygopalatine ganglion, met functies voor traanklier en neusslijmvliezen). Na het verlaten van de schedel via het foramen stylomastoideum vertakt de motorische tak zich in de vijf hoofdvertakkingen naar de mimische spieren: temporalis, zygomaticus, buccaal, marginale mandibulaire en cervicale tak.

Klinische aspecten: beschadiging van de gezichtszenuw veroorzaakt vaak perifere gezichtsverlamming (bijvoorbeeld bij Bell’s palsy) met ipsilaterale spierzwakte van het hele gezicht, indrukken van de mondhoek en moeite met het sluiten van het oog. Hyperacusis kan optreden door verzwakte stapediusreflex, en smaakverlies aan het voorste deel van de tong en verminderde traanproductie kunnen voorkomen. Centrale laesies (hersenbalken) leveren doorgaans een ander patroon op, met sparing van het voorhoofd.