gezichtsbewegingen

Gezichtsbewegingen verwijzen naar de bewegingen van de gezichtsspieren die expressies, spraak en kauwfuncties mogelijk maken. Deze bewegingen worden grotendeels aangestuurd door de aangezichtszenuw (nervus facialis, CN VII) en bestaan uit zowel vrijwillige als reflexmatige contracties. Door combinaties van spieracties kunnen mensen emoties uitdrukken, gezichtsuitdrukkingen interpreteren en sociale signalen afleiden. De activiteit van deze spieren is nauw afgestemd op sensorische input, sociale context en aandacht, waardoor gezichtsuitdrukkingen vaak snel en subtiel verlopen.

Anatomie en innervatie: De gezichtsspieren zijn skeletspieren die zich aan huid en onderliggende structuren hechten; ze hebben hun oorsprong in het mesoderm van de tweede kieuwboog. Belangrijke spiergroepen zijn onder andere frontalis (wenkbrauwheffing), orbicularis oculi (oogsluiting), corrugator supercilii en procerus (fronslijnen), nasalis, orbicularis oris (mondsluiting en lipbeweging), buccinator en de zygomatici (smilen). Daarnaast leveren depressor anguli oris en depressor labii inferioris neerwaartse mondhoeken; platysma heeft een spanninggevende rol. De motorische impulsen verlopen via de takken van nervus VII: temporale, zygomatische, buccale, mandibulaire en cervicale.

Gezichtsbewegingen worden bestudeerd met methoden zoals het Facial Action Coding System (FACS), dat spierbewegingen omzet in actie-eenheden (AUs). Elektromyografie (EMG) registreert spiersignalen en helpt bij de kwantificering van spieractiviteit. Klinisch zijn gezichtsbewegingen indicatief; asymmetrie of beperkte mobiliteit kan wijzen op neurologische aandoeningen zoals faciale parese (Bell's parese), beroerte, Parkinson-ziekte of myasthenia gravis. Leeftijd en littekenvorming kunnen de expressiviteit beïnvloeden. Naast klinische analyse spelen gezichtsbewegingen een centrale rol in sociale communicatie en in onderzoek naar emotieherkenning en revalidatie.