geodatabestanden

Geodatabestanden is een verzamelnaam voor bestanden die geografische informatie bevatten en in geografische informatiesystemen (GIS) worden gebruikt. Ze kunnen zowel vectorgegevens bevatten, zoals punten, lijnen en polygonen met bijbehorende attributen, als rastergegevens, zoals satellietbeelden, hoogte- of temperatuurvelden. De bestanden verwijzen naar een ruimtelijke referentie, meestal uitgedrukt in een coördinatenstelsel (CRS) en een bijbehorende projectie, zodat ruimtelijke relaties correct kunnen worden geanalyseerd en weergegeven.

Vectorformaten en rasterformaten

Veelvoorkomende vectorformaten zijn Shapefile, GeoJSON, GML en KML. Shapefile bestaat uit meerdere bestanden die samen één dataset vormen; GeoJSON en GML zijn tekst- of XML-gebaseerde formaten die breed ingezet worden in web- en desktopomgevingen. GeoPackage is een steeds populairder wordend alles-in-één containerformaat op basis van SQLite waarin zowel vector- als rasterdata kunnen worden opgeslagen. Rasterformaat varianten omvatten GeoTIFF, IMG, NetCDF en HDF5, waarbij GeoTIFF vaak gegeoreferenceerde rasterbestanden met metadata oplevert.

Metadata en interoperabiliteit

Geodatabestanden worden doorgaans vergezeld door metadata die informatie geven over herkomst, nauwkeurigheid, zv. en licenties. Veel bestanden volgen open-standaarden en API’s zoals de Open Geospatial Testing and Service (OGC) normen, wat uitwisseling tussen systemen en datasets vergemakkelijkt. Metadata-standaarden zoals ISO 19115 en Dublin Core worden daarbij gebruikt om beschrijvende en operationele informatie vast te leggen.

Gebruik en beheer

Geodatabestanden worden ingezet voor kaartproducentie, ruimtelijke analyses, planning en milieubewaking. Ze kunnen openbaar beschikbaar zijn of binnen een organisatie beschermd blijven door licenties en toegangsbeheer. Praktisch beheer omvat aandacht voor bestandsformaatkeuze, CRS-consistentie, opslag en back-ups, en schaling van datasetgrootte via geschikte opslag- en indexeringstechnieken.