gemeenteraadsverkiezingen

Gemeenteraadsverkiezingen zijn de verkiezingen voor de gemeenteraad van een gemeente. De gemeenteraad is het democratisch gekozen bestuur dat het lokale beleid vaststelt, de begroting controleert en toezicht houdt op het dagelijks bestuur van de gemeente, veruitbesteed in het college van burgemeester en wethouders (B&W). Het college voert de besluiten van de raad uit en bereidt voorstellen voor die de raad daarna behandelt.

Verkiezingscyclus en termijn: de gemeenteraad wordt om de vier jaar gekozen. De verkiezingen richten zich op lokaal beleid en onderwerpen zoals wonen, infrastructuur, openbare ruimten, dienstverlening en lokale belastingen. In de praktijk bestaan de campagnes meestal uit partijprogramma’s en lokale kwesties, met aandacht voor de positie van kleine en grote gemeenten.

Stemrecht en kandidaten: kiezers die op de verkiezingsdag 18 jaar of ouder zijn en in de gemeente wonen, mogen stemmen. Kiezers stemmen op partijen; bij open lijsten kunnen zij ook stemmen op individuele kandidaten via voorkeurstemmen. Zetels in de gemeenteraad worden eerlijk verdeeld volgens een stelsel voor evenredige vertegenwoordiging, waardoor ook kleine partijen een plek kunnen verwerven.

Coalities en vorming van het bestuur: na de verkiezingen vormt de raad doorgaans een coalitie die samen het college van B&W benoemt. De burgemeester wordt benoemd door de koning(in) op aanbeveling van de regering; wethouders worden benoemd door de gemeenteraad, meestal uit de partijen die de coalitie in de raad vertegenwoordigen.

Belang en betekenis: gemeenteraadsverkiezingen bepalen lokaal beleid en hebben directe invloed op voorzieningen, lokale besluitvorming en de wijze waarop gemeentelijke inkomsten en uitgaven worden besteed. Ze vormen een kernonderdeel van de lokale democratie en participatie van inwoners.