geloofscontrole

Geloofscontrole is een proces waarbij een organisatie onderzoekt in hoeverre iemands religieuze overtuigingen overeenkomen met de vereisten of verwachtingen van die organisatie. Het gaat doorgaans om het vaststellen van oprechtheid, toewijding of doctrinaire overeenstemming, bijvoorbeeld bij toelating tot een religieuze orde, priesteropleiding of lidmaatschap van een confessionele gemeenschap. In sommige seculiere contexten kan een soortgelijk proces voorkomen wanneer geloof of levensbeschouwing relevant is voor een functie, beleid of ethische normen.

De uitvoering kan bestaan uit interviews, schriftelijke verklaringen, geloofsverklaringen en evaluaties door leiders van de geloofsgemeenschap, evenals verificatie van praktijken zoals deelname aan diensten of rituelen. De mate van beoordeling en de bevoegdheid van de beoordelaars variëren sterk per context. In sommige gevallen gaat het om vrijwillige betrokkenheid; in andere is het verplicht voor toelating tot een instelling of positie.

Historisch is geloofscontrole vooral bekend uit autoritaire regimes die loyaliteit of conformiteit wilden afdwingen. In moderne democratische samenlevingen komt de expliciete toepassing ervan in de publieke sfeer zelden voor en blijft het onderwerp van debat en wettelijke beperkingen. Voorstanders benadrukken dat geloofscontrole kan bijdragen aan ethische compatibiliteit voor bepaalde functies; tegenstanders waarschuwen voor risico’s voor vrijheid van gedachte, privacy en non-discriminatie.