gedragsinhibitie

Gedragsinhibitie is het vermogen om ongepaste, automatische of doelonafhankelijke reacties te onderdrukken of uit te stellen. Het vormt een cruciaal onderdeel van executieve functies en stelt iemand in staat adequaat te reageren in veranderende situaties, impulsen te beheersen en doelgerichte handelingen vol te houden. Gedragsinhibitie omvat zowel het tijdelijk remmen van een actie als langere termijn onderdrukking van impulsen.

In de psychologie wordt inhibitie vaak onderscheiden in cognitieve inhibitie (het onderdrukken van reacties op stimuli) en temperamentale inhibitie (een aangeboren terughoudendheid bij nieuwigheden). In de praktijk wordt inhibitie vaak gemeten met taken zoals Stroop, Go/No-Go en Stop-signal tasks, aangevuld met observaties en vragenlijsten.

Neurobiologisch zijn prefrontale netwerken essentieel, met betrokkenheid van de ventrolaterale en dorsolaterale prefrontale cortex, de anterioren cingulate cortex en de basale ganglia. Neurotransmitters zoals dopamine en noradrenaline spelen een rol bij de regulatie van inhibitietoestanden.

Ontwikkeling en klinische relevantie: inhibitie ontwikkelt zich gedurende de kindertijd en adolescentie; beperkingen worden gezien bij aandoeningen zoals ADHD, oppositiegedragingstoornis en andere gedragsstoornissen. Een goede inhibitie draagt bij aan academische prestaties, sociale adaptatie en zelfregulatie, terwijl verstoorde inhibitie geassocieerd is met impulsiviteit, agressie en chronische disfunctie.

Interventies en training: training in responsinhibitie, cognitieve-behaviorale interventies, mindfulness en schoolondersteuning kunnen de inhibitie verbeteren; bij klinische aandoeningen kunnen medicatie en gecombineerde behandelingen effectief zijn.