gebruiksafhankelijke

Ge bruiksafhankelijke is een adjectief uit het Nederlands dat betekent dat iets afhankelijk is van het gebruik. Het beschrijft situaties waarin de kosten, toegang of uitkomsten bepalen door de hoeveelheid of intensiteit van het verbruik door de gebruiker. Het tegenovergestelde is een vast tarief of een niet-gebonden heffing.

In de praktijk wordt de term veel gebruikt in economische en beleidsmatige contexten. Voorbeelden zijn verbruikgebaseerde tarieven in de energiedoorbelasting, waarbij de kosten aflopen naargelang het verbruik van elektriciteit of gas. Ook in telecommunicatie komen gebruiksafhankelijke prijzen voor, zoals data- of belminuten die in verhouding tot het gebruik in rekening worden gebracht. In de ICT en clouddiensten wordt vaak gewerkt met usage-based pricing, waar kosten afhangen van API-aanroepen, opslag of berekeningstijd. Daarnaast bestaan er gebruiksafhankelijke tolheffing en in de gezondheidszorg kosten die voortkomen uit de daadwerkelijk geleverde zorg.

Voordelen van bruiksafhankelijke systemen zijn onder meer een betere prijstransparantie en een gevoelsmatige billijkheid, omdat rekening wordt gehouden met echt verbruik. Nadelen zijn onder meer prijsvolatiliteit, complexiteit in verantwoording en metingen, en mogelijke billingschok of ongelijke toegang als verbruik ongelijk verdeeld is.

Bij de invoering van bruiksafhankelijke regels spelen nauwkeurige meting, duidelijke communicatie naar gebruikers en mogelijk regulering een cruciale rol om rechtvaardigheid en efficiëntie te waarborgen.