gebruikersruimte

Gebruikersruimte, soms ook wel user space genoemd, is in informatica het deel van het geheugen en de uitvoering waarin gebruikersprocessen draaien. Dit staat tegenover de kernelruimte, waar de kernel en kernsystemen zich bezighouden met hardware-interactie, geheugenbeheer en basisdiensten. In moderne besturingssystemen is sprake van een duidelijke scheiding tussen deze twee modi om beveiliging en stabiliteit te waarborgen.

Kenmerkend is de isolatie: elk proces draait in zijn eigen virtuele geheugenruimte en heeft vaak geen directe toegang tot geheugen of hardware van andere processen of tot de kernel. Toegang tot kerneldiensten gebeurt via controlled interfaces zoals systeemoproepen, waardoor privileges en fault tolerance beter beheerd kunnen worden. Het besturingssysteem regelt ook toegang tot bestanden, netwerken en andere bronnen via permissies en beveiligingsmechanismen.

Geheugenbeheer in de gebruikersruimte wordt ondersteund door virtueel geheugen en adressentranslatie. De kernel beheert de vertaling van virtuele adressen naar fysieke adressen en houdt toezicht op bescherming en isolatie tussen processen. In 32‑bitsystemen is er meestal een grens tussen gebruikersruimte en kernelruimte, terwijl 64‑bitsystemen een veel groter gebruikersruimtebereik bieden. Gebruikersruimte bevat toepassingscode, bibliotheken en run-time omgevingen en maakt systeeminteractie mogelijk via API’s en systemcalls.

Veiligheid en stabiliteit verbeteren doordat een fout in één gebruikerproces meestal de hele kernel niet doet crashen. Fouten en kwetsbaarheden in gebruikersruimte kunnen wel uitgroeien tot privilege-escalatie of servicebreuken.

Zie ook: kernelruimte, gebruikersmodus, virtueel geheugen, systemcall, sandboxing.