geboortecohort

Een geboortecohort is een longitudinair onderzoeksverband waarin een groep mensen die in een vastgesteld tijdsvenster is geboren, van geboorte af of vanaf zeer jonge leeftijd wordt gevolgd tot in latere leeftijd. Doel is om te begrijpen hoe factoren in de vroege kinderjaren de gezondheid, ontwikkeling en sociaaleconomische uitkomsten op latere leeftijd beïnvloeden.

Tijdens zo’n cohort worden data op meerdere momenten verzameld. Dit kan bestaan uit lichamelijke metingen, cognitieve en psychische beoordelingen, vragenlijsten over leefstijl en sociaal-economische omstandigheden, en biologische monsters. Vaak worden gegevens gekoppeld aan nationale registraties over geboorte, ziekenhuisopname, ziekte en overlijden. Geboortecohorten kunnen prospectief zijn, met vervolgmetingen vanaf de geboorte, of retrospectief, waarbij reeds verzamelde gegevens worden hergebruikt.

Geboortecohorten worden toegepast in de epidemiologie, public health en sociale wetenschappen om vroegtijdige determinanten van gezondheid en ontwikkeling te onderzoeken. Voorbeelden van onderzoeksvelden zijn groei en ontwikkeling, hart- en vaatziekten, obesitas, mentale gezondheid en langetermijneffecten van prenatale blootstelling. De life-course benadering speelt hier vaak een rol, waarbij wordt gekeken naar interacties tussen genetische aanleg, omgevingsfactoren en beleid.

In Nederland zijn onder andere Generation R (Rotterdam) en de Dutch Famine Birth Cohort (geboren in 1944–1945) bekende voorbeelden. Zulke studies leveren inzichten op over hoe prenatale en vroege kinderjaren lange termijn effecten hebben en dragen bij aan beleidsvorming gericht op vroege interventies.

Uitdagingen bij geboortecohorten zijn onder meer kosten, aantallen deelnemers en retentie, bias door uitval, privacy en ethische overwegingen, en de generaliseerbaarheid naar andere populaties. Desondanks blijven geboortecohorten cruciaal voor het begrijpen van de oorsprong van gezondheid en ziekte.