flexionele

Flexionele, oftewel inflectionale, verwijst naar de vormen van woorden die grammaticale informatie dragen doordat ze worden geïnflectioneerd. Inflectie verandert de vorm van een woord om categorieën zoals getal, tijd, persoon en grammaticale relaties uit te drukken, zonder de kernbetekenis of woordsoort noodzakelijkerwijs te veranderen.

Inflectie kan op verschillende manieren optreden. Het kan bestaan uit affixen, zoals achtervoegsels die aan een woord worden toegevoegd (bijvoorbeeld in het Nederlands: boek → boeken; loopt → loopt), stemveranderingen waarbij de klank van de stam wijzigt (ablaut), of onregelmatige vormen (suppletie) zoals ik ben vs. jij bent vs. hij is. Niet alle talen hebben dezelfde hoeveelheid inflectie; sommige talen gebruiken veel afleidingen en verbuigingen, terwijl others voornamelijk syntaxis en woordvolgorde gebruiken om grammaticale relaties aan te duiden.

Een belangrijk onderscheid is dat flexie typisch de woordsoort behoudt en de semantiek van het basiswoord dichtbij houdt, terwijl derivatie (afleiding) vaak een nieuw woord en soms een andere woordsoort oplevert. In talen met sterke flexie, zoals veel indo-europese talen, kunnen werkwoorden, zelfstandige naamwoorden en bijvoeglijke naamwoorden duidelijke inflectieparadigma’s vertonen. In andere talen is inflectie beperkt of verschuift het naar agglutinatieve of fusionele systemen, waarbij meerdere grammaticale kenmerken in één voorgoed gecombineerde morfeem kunnen voorkomen.

In lexicografie en natuurlijke taalverwerking spelen inflectieparadigma’s een centrale rol voor het genereren en herkennen van vormen. Linguïsten bestuderen flexie om de grammaticale structuur van talen te begrijpen en om vergelijkingen tussen talen mogelijk te maken.