evenwichtspositie

Evenwichtspositie, letterlijk de positie van evenwicht, is een term die in meerdere vakgebieden wordt gebruikt om een toestand te beschrijven waarin tegenwerkende invloeden in balans zijn. Het kan slaan op een configuration van een mechanisch systeem, een chemische reactie of een andere dynamische toestand waarin krachten, momenten of reacties met elkaar in evenwicht zijn.

In de mechanica verwijst een evenwichtspositie naar de stand waarbij de som van de krachten en de som van de momenten op een voorwerp nul zijn. Voor een staand lichaam is dit statisch evenwicht; een mechanisme heeft een vaste hoek of positie wanneer de nettorand en netmoment nul zijn. Als het systeem uit zijn evenwicht wordt gebracht, kunnen terugstrevende krachten het terugbrengen naar het evenwicht terugdraaien (stabil), weg van het evenwicht duwen (onstabiel) of zich in een geheel neutrale toestand bevinden (neutraal).

In de chemie beschrijft de evenwichtspositie de toestand waarin de snelheid van de voorwaartse reactie gelijk is aan die van de achterwaartse reactie, zodat concentraties constant blijven. De verhouding van activiteiten van producten en reactanten wordt vastgelegd in de evenwichtsconstante K bij een gegeven temperatuur. Veranderingen in temperatuur, druk of concentratie verschuiven de positie van het chemisch evenwicht volgens het Le Châtelier-principe.

Naast deze contexten kan de term ook verwijzen naar het punt waar potentiële-energieminima optreden of waar een systeem zijn netwerkkrachten evenwicht bereikt. De aard van de evenwichtspositie (stabiel, onstabiel, neutraal) bepaalt hoe het systeem reageert op verstoringen.