evaluatieinstrument

Een evaluatieinstrument is een middel om systematisch informatie te verzamelen over een onderwerp, proces of resultaat om daarmee een oordeel of besluit te ondersteunen. Evaluatieinstrumenten worden breed ingezet in onderwijs, beleid, zorg en onderzoek om prestaties, kwaliteit, tevredenheid of effectiviteit te meten. Voorbeelden zijn kwantitatieve instrumenten zoals vragenlijsten en gestandaardiseerde testen, en kwalitatieve instrumenten zoals interviews, focusgroepen en observatieprotocollen. Ook gecombineerde (mixed methods) benaderingen komen voor.

Belangrijke kenmerken zijn validiteit (of het instrument meet wat het beoogde construct meet), betrouwbaarheid (consistentie van metingen), objectiviteit (onafhankelijkheid van de beoordelaar) en bruikbaarheid (praktische toepasbaarheid en analyseerbaarheid). Instrumenten moeten afgestemd zijn op de doelstellingen, doelgroep en context. Ontwikkeling omvat meestal: doel en doelgroep vaststellen, relevante indicatoren kiezen, item- of beoordelingsvormen ontwerpen, pilot-testen en psychometrische evaluatie of kwalitatieve beoordeling uitvoeren, en uiteindelijk implementeren met duidelijke handleiding.

Toepassingsgebieden: in onderwijs toetsen en rubrics voor prestaties; in programma-evaluatie het meten van effecten van interventies; in zorg klanttevredenheid en uitkomsten; in bedrijfsvoering bijvoorbeeld klanttevredenheid en productevaluatie.

Overwegingen: waarborg privacy en geïnformeerde toestemming, wees bewust van bias en respondentenbelasting, en zorg voor normering en benchmarking waar relevant. Een goed evaluatieinstrument levert betrouwbare, valide en bruikbare informatie op die besluitvorming ondersteunt.