ervaringskennis

Ervaringskennis is een begrip uit het Nederlands taalgebied dat verwijst naar kennis die voortkomt uit iemands persoonlijke, geleefde ervaring met een ziekte, beperking of sociale problematiek. Het omvat inzichten opgedaan als patiënt, cliënt of betrokkene en wordt gezien als een legitieme bron van informatie voor beleid, praktijk en onderzoek. Het onderstreept de waarde van praktische ervaringen naast theorie en professionele expertise.

De term ontstond binnen bewegingen van patiënten en gebruikers van zorg en participatieve benaderingen in de late 20e eeuw, met name in Nederland en Vlaanderen. Ervaringskennis en ervaringsdeskundigheid benadrukken dat mensen met geleefde ervaring kunnen bijdragen aan advies, co-ontwerp, evaluatie en onderzoek, en zo bij kunnen dragen aan betere dienstverlening.

Toepassingsvelden omvatten de gezondheidszorg, maatschappelijke zorg, geestelijke gezondheidszorg, verslavingszorg, huisvesting en jeugd- en justitiële domeinen. In de praktijk komt ervaringskennis vaak tot uiting in co-design van diensten, advies- of klankbordgroepen, peer-support en in participatief of user-led onderzoek.

Voordelen omvatten een grotere relevantie en toegankelijkheid van diensten, betere afstemming op wat mensen écht nodig hebben, minder stigma en empowerment van betrokkene
s. Daarnaast kan ervaringskennis bijdragen aan herstelgericht en effectief beleid en meer vertrouwen tussen professionals en gebruikers.

Uitdagingen zijn onder meer representativiteit, het voorkomen van tokenisme, machtsverhoudingen tussen professionals en ervaringsdeskundigen, de behoefte aan Training en passende vergoeding, en de noodzakelijke afstemming met wetenschappelijke kennis en beleidskaders. Methoden om ervaringskennis te verankeren zijn co-design, participatief onderzoek en actieve betrokkenheid van ervaringsdeskundigen als adviseurs en peers.