ecosysteemgezondheid

Ecosysteemgezondheid is de algehele toestand van een ecosysteem en het vermogen om functies, structuur en diensten op lange termijn te handhaven, ondanks interne en externe stress. Het begrip omvat veerkracht en weerstand tegen verstoringen, de kwaliteit van habitats, biodiversiteit op soort- en genetisch niveau, en de continuïteit van cruciale ecosystemen zoals bossen, wetlands of kustgebieden.

Indicatoren die vaak worden gebruikt zijn onder meer soortenaantallen en -rijkdom, de samenstelling van gemeenschappen, habitatkwaliteit en -connectiviteit, producten van ecologische functies zoals primaire productie en koolstofopslag, en de veerkracht tegen verstoringen. Externe drukindicatoren zoals vervuiling, fragmentatie, invasieve soorten en klimaatverandering spelen eveneens een rol. Doel is om een holistisch beeld te krijgen van gezondheid over tijd, op een schaal van landschap tot regio.

Beoordeling van ecosysteemgezondheid gebeurt via monitoring, baselines en referentietoestanden, tijdreeksen en modellen. Het vereist vaak samenwerking tussen overheden, wetenschappers, ondernemers en inwoners, en wordt ondersteund door langetermijnobservaties en gerichte evaluaties. Op basis van bevindingen kunnen beleidsmaatregelen en restauratie-initiatieven worden bijgestuurd via adaptief management.

Het concept is van belang voor natuur- en waterbeheer, ruimtelijke planning en natuurbescherming. Het ondersteunt beslissingen over behoud, herstel en waardering van ecosysteemdiensten zoals waterzuivering, voedselvoorziening, klimaatregulatie, recreatie en culturele waarden.

Uitdagingen bij het bepalen van ecosysteemgezondheid zijn onder meer contextafhankelijkheid, variatie tussen systemen, beperkte data en schaalverschillen. Desondanks vormt het begrip een nuttig kader voor evaluatie en verbetering van de manier waarop samenlevingen met ecosystemen omgaan.