dysaesthesieën

Dysaesthesieën zijn onaangename sensorische percepties die voortkomen uit het zenuwstelsel. Ze komen voor als brandende, schroeiende, elektrische of soms dof aanvoelende sensaties in huid, ledematen of andere delen van het lichaam. Dysaesthesieën kunnen spontaan optreden of worden uitgelokt door prikkels en komen vaak voor bij neuropathie en bij centrale zenuwstelsellproblemen. Ze onderscheiden zich van paresthesieën door het onaangename karakter van de sensatie.

Oorzaken variëren en hangen samen met zowel perifere als centrale zenuwstelselaandoeningen. Voorbeelden zijn perifere neuropathieën door diabetes, alcoholmisbruik, vitamine B12-tekort of chemotherapie; compressieve neuropathieën zoals carpal tunnel-syndroom; postherpetische neuralgie; ruggenmerg- of hersenletsel; multiple sclerose en andere aandoeningen die zenuwgeleiding of sensoriek beïnvloeden. Ook na trauma of ontstekingsprocessen kunnen dysaesthesieën ontstaan.

Diagnose is meestal klinisch en gebaseerd op medische geschiedenis en neurologisch onderzoek. Het onderscheid met andere sensorische verschijnselen zoals paresthesieën en allodynie kan aandacht vragen voor de aard en lokalisatie van de sensaties. Soms worden aanvullende onderzoeken ingezet, zoals neurofysiologische tests (doof- en pijngeleiding),Quantitative Sensory Testing of beeldvorming om een centrale oorzaak uit te sluiten.

Behandeling richt zich op het onderliggende probleem en op verlichting van de sensorische en pijnlijke symptomen. Medicatie omvat vaak neuropathische pijnmodulators zoals gabapentinoïden, SNRIs en tricyclic antidepressiva. Lokale behandelopties zoals capsaïcine- of lidocaïnepleisters kunnen helpen. Naast medicatie zijn er niet-farmacologische benaderingen zoals fysiotherapie, TENS, en cognitieve gedragstherapie; bij ernstige refractaire gevallen kan meer invasieve pijnmanagement zoals zenuwstimulatietechnieken overwogen worden. Prognose is variabel en hangt af van oorzaak en respons op behandeling.