doorstroomsnelheid

Doorstroomsnelheid is de snelheid waarmee een systeem materie, gegevens of personen laat passeren over een bepaalde tijd. Het geeft aan hoe snel de doorstroming plaatsvindt en wordt in verschillende vakgebieden in andere eenheden uitgedrukt. In vloeistofmechanica is doorstroomsnelheid meestal de volumestroom Q, oftewel het volume dat per tijdseenheid door een doorvoerkanaal stroomt (bijv. m3/s of L/s). In transport en productie kan het ook worden uitgedrukt als het aantal eenheden per tijdseenheid (stuks/s, producten per uur). In informatietechnologie en netwerken klinkt throughput als de hoeveelheid data die per tijdseenheid succesvol wordt verwerkt of verzonden, uitgedrukt in bits per seconde (bps) of bytes per seconde; hier onderscheidt men vaak tussen bruto capaciteit en effectieve throughput (goodput).

In verschillende systemen wordt de doorstroomsnelheid bepaald door de krachten die de stroom aandrijven en door de weerstand waartegen deze stroom ondervindt. Voor vloeistoffen geldt Q ≈ v·A, waarbij v de gemiddelde snelheid en A de doorsnede van de stromingsweg is; de snelheid wordt beïnvloed door drukverschil, viscositeit en kanaalafmetingen. In netwerken en productie wordt de doorstroom vaak beperkt door een bottleneck: de traagste schakel bepaalt het maximale tempo van de hele keten.

Metingen van doorstroomsnelheid gebeuren met flowmeters voor vloeistoffen, of throughputtests en netwerkbenchmarks voor informatiesystemen. Het begrip is centraal bij procesoptimalisatie en capaciteitplanning, omdat een hogere doorstroomsnelheid niet automatisch leidt tot kortere doorlooptijden; strategieën zoals het verwijderen van bottlenecks, parallelisatie of bufferbeheer zijn vaak nodig.