dierfokkerij

Dierfokkerij is het vakgebied dat zich bezighoudt met het selectief fokken van dieren om gewenste erfelijke eigenschappen te versterken. Doelstellingen variëren per soort en context, van melk- of vleesproductie en arbeidsprestaties tot gezondheid, uiterlijk en temperament bij huisdieren. Bij dierfokkerij wordt gebruikgemaakt van stambomen, prestatiegegevens en gecontroleerde paringen om de overerving van eigenschappen te beïnvloeden.

Methoden omvatten het fokken van pure rassen, kruisingen om heterosis te benutten, en technologische hulpmiddelen zoals kunstmatige inseminatie en embryotransfer. In moderne fokkerijen speelt ook genetische selectie op basis van DNA-data, en bij grotere populaties genomische selectie, een steeds grotere rol. Fokprogramma's worden vaak ondersteund door afstammingregistratie, gezondheidskeuringen en gedragstesten.

Toepassingsgebieden zijn onder meer veehouderij met doelmatige productie, fok van huisdieren zoals honden en katten, en conserveringsfok voor bedreigde diersoorten. Bij elk gebied ligt een balans tussen verbetering van gewenste eigenschappen en behoud van dierenwelzijn en genetische diversiteit.

Ethiek en welzijn staan centraal in de discussie rond dierfokkerij. Onverantwoord fokken kan leiden tot gezondheidsproblemen, erfelijke aandoeningen en gedragsproblemen; daarom bestaan er normen en regelgeving met aandacht voor dierenwelzijn, gezondheidstesten en verantwoord fokkenpraktijken.

Historisch gezien ontstond dierfokkerij uit domesticatie en lange selectiedruk op productieverwachtingen, gevolgd door de opkomst van moderne genetica en geregistreerde fokprogramma's. De praktijk blijft omstreden, maar levert belangrijke bijdragen aan voedselvoorziening, dierverzorging en behoud van erfgoed bij rassen en soorten.