diepgaan

Diepgaan is een relatief weinig gebruikte Nederlandse werkwoordsvorm die meestal wordt opgevat als betekenen “zich diep richten op een onderwerp” of “grondig op iets ingaan.” In de standaardtaal is de gebruikelijke uitdrukking echter diep ingaan op, of diep gaan in, terwijl diepgaan als één woord vooral in creatief of informeel taalgebruik kan opduiken. Het woord is hiermee geen vaste, centrale term in het lexicon, maar wordt af en toe aangetroffen als neologisme of stilistische variatie.

Etymologie en verwante vormen

Diepgaan is samengesteld uit diep (deep) en gaan (to go). Het vormt daarmee een samenstelling die verwant is aan de noun diepgang en het bijvoeglijk bijwoord diepgaand. Diep ingaan op een onderwerp is de gangbare constructie om duidelijk te maken dat men een onderwerp in detail bespreekt; dit gebruik verkiest vaak de scheiding van werkwoord en voorzetting boven het oneven woord Diepgaan. Diepgang duidt op de mate van inhoudelijke rijkdom of complexiteit, terwijl diepgaand verwijst naar de grondigheid van behandeling.

Gebruik en nuances

Diepgaan verschijnt vooral in informele, creatieve of journalistieke contexten. In formeel of academisch schrijven wordt doorgaans gekozen voor diep ingaan op of diep gaan in een onderwerp, zodat de nadruk op grondigheid verplaatst blijft naar de uitdrukkingen met ingaan. Synoniemen voor diepgang en grondigheid zijn onder meer grondig bespreken, uitdiepen of in detail behandelen.

Voorbeelden

In het artikel ging de correspondent diep in op de oorzaken van de crisis. Tijdens de les ging de docent diep in op de argumenten voor en tegen het voorstel. Deze zinsconstructies illustreren de gangbare, duidelijke vormen waarin men zoveel mogelijk met de standaardwerkwoordcombinaties werkt. Diepgaan als één woord blijft een minder frequente variant.