cultuurgebied

Een cultuurgebied is een geografisch afgebakend gebied waarin een gedeelde cultuur een overheersende of kenmerkende rol speelt in het leven van de bewoners. Het begrip wordt in de culturele geografie en antropologie gebruikt om regio’s te beschrijven waar taal, tradities, religie, kunst, voedsel en sociale normen een gezamenlijke identiteit versterken. Een cultuurgebied hoeft geen officiële grenzen te hebben; het kan langs politiek-bestuurlijke grenzen lopen en in de loop van de tijd verschuiven.

Kenmerkende aspecten van een cultuurgebied zijn onder meer de dominante taal of dialect, gebruikelijke rituelen en feestdagen, bouwstijlen en erfgoed, muziek, folklore en religieuze of levensbeschouwelijke tradities. Ook onderwijs, media en lokale instituties spelen een rol bij de vorming en instandhouding van een gemeenschappelijke cultuur. Cultuurgebieden ontstaan door historische migratie, handelsroutes, politieke structuren en relatieve isolatie, en kunnen onder invloed van globalisering en internalisering vann zaken verschuiven of versmelten.

Grenzen tussen cultuurgebieden zijn zelden scherp; ze zijn vaak vloeiend en overlappend. Cross-border-gebieden komen veel voor, bijvoorbeeld waar talen en tradities zich over staatsgrenzen uitstrekken. De term wordt vaak toegepast om regionale identiteit, erfgoed en beleid te begrijpen—bijvoorbeeld in Friesland, delen van België (waar Nederlands of Frans de dominante cultuur bepalen) of het Sámi-gebied in Noord-Europa. Cultuurgebieden zijn daarom ordenende concepten voor het bestuderen van regionale diversiteit zonder ze te laten beperkt raken door administratieve grenzen.