cuegedreven

Cuegedreven is een term uit de gedragswetenschappen die verwijst naar handelen dat grotendeels wordt gestuurd door cues: signalen of stimuli uit de omgeving die eerder geassocieerd zijn met beloningen of specifieke gedragingen. Een cue kan een tijdstip, een plek, een fysieke prikkel of een sociale context zijn die automatisch een gewenste of ongewenste respons oproept. In de theorie van gewoonten wordt gesteld dat gedrag vaak ontstaat uit een gewoontelus (habit loop): cue, routine, beloning, waarbij de cue de trigger is voor de routine. Ook bij cue-gedreven leren en cue-gestuurde motivatie speelt dit concept een rol.

In verslavingsonderzoek wordt cue-reactiviteit bestudeerd; cues zoals het zien van een fles of een pakje sigaretten kunnen intense verlangens oproepen en de kans op terugval vergroten. In marketing en productontwerp worden cues ingezet om aandacht te sturen en bepaalde gedragingen te stimuleren, bijvoorbeeld door omgevingsontwerp of opvallende signalen. In de klinische praktijk kan cue-exposure therapie helpen bij het verminderen van cue-gestuurde cravings door herhaaldelijke blootstelling zonder beloning.

Mechanismen achter cuegedreven gedrag omvatten associatieve leerprocessen en netwerken in de hersenen die cue-gebonden responsen versterken, zoals de amygdala en het ventrale striatum, terwijl prefrontale regio’s betrokken zijn bij controle en evaluatie. Beheersing van cuegedreven gedrag kan bestaan uit het vermijden van cues, het veranderen van context, en het gebruik van implementatie-intenties of habit-reversal-technieken. Kritiek benadrukt dat niet al gedrag cue-gedreven is en dat doelgericht handelen en contextuele factoren eveneens bepalend zijn.

Zie ook: cue-reactiviteit, gewoontelus, stimulus-respons leren.